تاریخچه

مطابق مصوبه‌ی شماره‌ی 30416/1901 مورخ 26/2/1385 شورای عالی اداری «صندوق اشتغال، ازدواج و مسکن مهر امام رضا(ع)» از ادغام صندوق قرض‌الحسنه‌ی توسعه‌ی اشتغال روستایی و صندوق ازدواج جوانان در صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی ایجاد ‌گردید لیکن بر اساس قانون تنظیم بازار غیر متشکل پولی مصوب 22/10/1383 مجلس شورای اسلامی، که اشتغال به عملیات بانکی توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی تحت هر عنوان و تاسیس و ثبت، تحت هر گونه تشکل، برای انجام عملیات بانکی، بدون دریافت مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را ممنوع کرده است و از آنجا که بر اساس بخشنامه بانک مرکزی در سال 1391 مبنی بر جلوگیری از فعالیت موسسات مالی و صندوق‏هایی که از اسم ائمه(ع) بهره می برند تغییر نام و بازنگری در نحوه پرداخت و جامعه هدف مورد حمایت صندوق، ضرورت یافت. لذا در اسفند ماه سال 1393 پس از بحث و بررسی الزامات شورای پول و اعتبار و بخشنامه بانک مرکزی، موضوع تغییر نام صندوق مهر امام رضا(ع) به تصویب هیأت امنا رسید و با صدور مجوز از سوی بانک مرکزی ج.ا.ا از این پس این صندوق با عنوان صندوق کارآفرینی امید به تداوم فعالیت می‏پردازد.

صندوق کارآفرینی امید، بر اساس رویکردِ جدیدِ حمایت ازکسب و کارهای خرد بازارمحور با روش تأمین مالی خرد (micro finacing)، وظایف مهم و مغفول مانده ای را در زنجیره حمایت های دولتی از تولید در بخش خصوصی بر عهده خواهد داشت. برای تببین این نقش، لازم است با نگاهی گذرا به تلاش های همسو با تأسیس چنین نهادهایی در کشورهای همگن و روبه توسعه پرداخته شود.

در سالهای اخیر برنامههای حمایتی و ادبیات پیرامونیِ کسب وکارهای خرد (micro business) در کشورهای گوناگون جهان با ساختار اقتصادی متفاوت رشد چشمگیری داشته است. این کسب و کارها که با اهداف کاهش فقر، کمک به افزایش تولید کالا و خدمات منطقه ای و مقابله با بیکاری در سیاستگذاری کشورها جایگاه درخوری یافته است. این شیوه از تأمین مالی تا آنجا در پیشبرد اهداف توسعه ای کشورها اهمیت دارد که بنیاد صلح نوبل برای تلاش در نهادینه ساختن آن جایزه صلح اعطا می کند و سازمان ملل سالی را به نام اعتبارات خرد نامگذاری میکند. براساس آمارIFC امروزه بیش از 500 میلیون نفر از افراد کم درآمد در سراسر دنیا با استفاده از اعتبارات خرد و با معیارهای پیشگفته به اداره کسب وکار اقتصادی بهصورتی سودآور مشغول هستند که نشان دهنده توان تأثیرگذاری این گونه اعتبارات در صورت تخصیص هدفمند آن می باشد. به نظر این نهاد مرجع، اعتبارات خرد باید بهصورتی پایدار با استفاده از راه حل های نوین و آزموده شده نظیرخوشه ها، شبکه سازی، زنجیره های تولید و به عبارت ساده تر تولید بازارمحور مورد استفاده بنگاههای خرد قرار گیرد. در کشور ما تجربههای نسبتاً مناسب ولی پراکنده ای در ارتباط با اعتبارات خرد وجود دارد. آمارهای رسمی بیانگر آن است که در حال حاضر حدود 6000 صندوق قرضالحسنه خصوصی در کشور فعال هستند. محور اصلی فعالیت صندوقهای قرضالحسنه ارائه اعتبارات خرد، بدون سود و صرفاً براساس کارمزد کم به متقاضیان است که عمدتاً با هدف کارگشائی صورت میگیرد. اما بر اساس الگوهای موفق جهانی با عدم شکلگیری نهادهای تخصصی دو سویه، امکان پاسخگوئی به تقاضاهای بیشمار اعتبارات خرد کارآفرینانه با مدل پیشگفته وجود ندارد. صندوق کارآفرینی امید (صندوق مهر امام رضا(ع) سابق) تنها نهاد مالی تخصصی با ابعاد کامل حمایتی (دو سویه- Functionality bilinear) در کشور است ‏که ‏در دو زمینه تأمین مالی خرد (micro finacing) و حمایت از کسب و کارهای خرد (micro business) به صورت کاملاً تخصصی فعالیت می‏نماید. این صندوق به عنوان بزرگترین صندوق حمایتی از فعالیت های کارآفرینانه در مقیاس خرد در سالهای اخیر، فعالیتهای خوبی در جهت توسعه فرهنگ اعتبارات خرد در کشور انجام داده است. از جمله با ایجادبیش از 700 هزار فرصت شغلی جدید، توانسته کمک خوبی به ارتقاء کارآفرینی در سطح خرد نماید. از جمله برنامه های بسیار اساسی و نوآورانه (در ایران) که اخیراً در این صندوق در دستور کار قرار گرفته و وارد فاز اجرا شده، گذار از پرداخت های انفرادی به پرداخت های شبکه ای، ایجاد زنجیره های ارزش، برندسازی و پرداخت در قالب زیرشاخه های شبکه فروش برندها و مواردی از این دست برای حصول از پایداری کسب و کارها و به تبع آن تثبیت چرخه بازپرداخت با توجه به فزونی مستمر دایره تقاضا می باشد.

مأموریت صندوق کارآفرینی امید تجهیز سپرده های خرد مردم و تلفیق آن با اعتبارات دولت، شناسایی جوانان واجد شرایط، توانمندسازی آنان و کمک در ایجاد کسب وکارهای خرد کم سرمایه و کاربر با محوریت فعالیت های کارآفرینانه، نیازهای منطقه ای، توسعه کسب و کارهای IT محور؛ بر اساس شیوه های جهانی شبکه سازی کسب و کارهای بازارمحور نظیر خوشه ها و زنجیره های ارزش در کشور برای اطمینان از پایداری کسب و کارها و هدفمندی تسهیلات پرداختی می باشد.